Gürhan ADANA – Yenişehir Memleketi / BURSA (IGFA) – Son yıllarda mevsimlerdeki olağandışı değişimler, başta çiftçiler olmak üzere toplumun her kesimini tedirgin etti. Kar ve yağmur yağışlarındaki önemli azalma ve sıcaklıkların mevsim ortalamalarının çok üzerinde olması kuraklık dalgalanmalarını da beraberinde getiriyor.
Bu olumsuz gelişmelerin sıkıntıyla izlendiği bölgelerden biri de bölgenin tarım deposu olarak bilinen Yenişehir Ovası. Küresel ısınmanın etkileri artık inkar edilemezken, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü yetkilileri toplumun her kesimini su kaynaklarını tasarruflu kullanmaya çağırdı.
Mevcut su kaynaklarının yüzde 70’inin tarımda, yüzde 20’sinin sanayide, yüzde 10’unun ise konutlarda kullanıldığını belirten açıklamada, “Tarımda damla sulama sistemleri kullanılmalı, su toplama havuzları yapılmalı. Böylece yüzde yüz su tasarrufu sağlanabilir.”
Karlı ve yağışsız kış günlerinin toplumun her kesimi tarafından korkuyla izlendiği ilçede, bazı köylerde çiftçiler bazı yerlerine sulama havuzları yaparak su depoluyor.
Yenişehir İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, su kaynaklarının giderek azaldığı ve tasarruf için önlem alınması gerektiği anlatıldı. İşte açıklama:
“Kuraklık genellikle yavaş gelişir ve uzun bir süreci kapsar. Kurak iklimlerin hakim olduğu bölgelerdeki hayvanlar ve bitkiler, nem eksikliği ve oldukça değişken yağışlardan olumsuz etkilenir. Kuraklık, tespit edilmesi en zor afetlerden biridir.
Kuraklığın, insanların su kaynaklarına olan bağımlılığı ve faaliyetleri nedeniyle toplum üzerinde çeşitli olumsuz etkileri bulunmaktadır. Üç genel kuraklık şekli vardır:
Meteorolojik kuraklık: Yağış, bir dönem için ortalamanın açıkça altında. Yıllık, mevsimlik veya aylık yağış toplamlarının ortalamadan farkıdır.
Tarımsal kuraklık: Toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak kadar su bulunmamasına denir. Bitki büyümesindeki yavaşlama eser kayıplara neden olur ve hayvanlar için de tehdit oluşturur.
Hidrolojik kuraklık: Uzun süreli meteorolojik kuraklıktan sonra gelişir. Uzun bir yağış yokluğundan sonra yeraltı suyu, kaynaklar, akış, toprak nemi etkilenir. Göller, nehirler ve yer altı sularında keskin düşüşler gözleniyor.
Kuraklığa Karşı Alınabilecek Önlemler
- Su kaynaklarında sürdürülebilirlik için doğal çevre, yeşil alanlar ve ormanlık alanların korunması gerekmektedir. Boş arazilerde ağaçlandırma yapılmalı ve doğal yeşil alanlar genişletilmelidir. Sulama ve sanayi kollarında su tasarrufu için yenilikçi yollar ve cihazlar kullanılmalıdır.
- Yoğun su tüketimi olan alanlarda kullanılan suyun tekrar kullanılması için geri dönüşümlü sistemler kullanılmalıdır. Sulama suyunun israf edilmeden tarımsal üretimde aktif olarak kullanılması yapılması gerekenlerin başında gelmektedir. Yüzey sulama olarak bilinen salma, salma ve karık sulama yöntemleri Türkiye’de yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Yağmurlama, damlama ve sızdırma durumlarında farklı uygulamaları olan basınçlı sulama sistemleri suyu daha tasarruflu kullanır. Bu nedenle mümkün olduğu kadar yüzey sulama yollarından vazgeçilmesi ve basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması gerekmektedir.
- Kurağa dayanıklı türler geliştirerek ve bunların ekimini genişleterek iz modelini değiştirmek, kuraklığa karşı alınabilecek bir diğer değerli önlemdir.
- Havza ve göletlerde suyun toplanıp tutulması, daha uygun sulama kanalları yapılarak sızıntı ve buharlaşmanın azaltılması, suyun kirlenmesinin ve bozulmasının önlenmesine yönelik uygulamaların artırılması ve yaygınlaştırılması gerekmektedir. Çok amaçlı kullanımı nedeniyle giderek azalan yeraltı sularının yönetiminin iyileştirilerek, yer altı sularının kullanımına son verilmesi de hayati değer taşımaktadır.
- Yağmur ve kar sularının toplanıp depolanması ve sulama dahil farklı kullanımlara sunulmasına su hasadı denir. Biriktiği yere ve kullanım şekline göre farklı yöntemlerle yapılabilen su hasadının yaygınlaştırılması da küçümsenmemeli ve göz ardı edilmemelidir. Sulama suyunun etkin ve verimli kullanımının yaygınlaştırılması, yani yüzeysel sulamadan basınçlı sulama sistemlerine geçilmesi amacıyla kırsal kalkınma temelinde basınçlı sulama projelerine yüzde 50 oranında hibe verilmektedir.
